Trong giai đoạn gần đây, tình trạng trục lợi bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam tiếp tục diễn biến phức tạp và có dấu hiệu gia tăng. Cụ thể, năm 2022, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đã chi trả tổng cộng khoảng 32.000 tỷ đồng quyền lợi bảo hiểm, trong khi năm 2023 con số này ước đạt khoảng 35.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, không ai có thể xác định chính xác bao nhiêu trong số này đã bị trục lợi.
Trong năm 2023, cơ quan công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện và khởi tố một số đối tượng liên quan đến việc làm giả 15 bộ hồ sơ bệnh án và thực hiện 22 yêu cầu chi trả quyền lợi bảo hiểm với tổng số tiền đã được chi trả là hơn 1,1 tỷ đồng. Điều chắc chắn là trục lợi bảo hiểm đang ngày càng nghiêm trọng và trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Vậy trục lợi bảo hiểm nhân thọ là gì? Những hành vi nào được xem là trục lợi bảo hiểm nhân thọ?
Trục lợi bảo hiểm nhân thọ là gì?
Trục lợi bảo hiểm là hành vi mà người tham gia bảo hiểm cố tình thực hiện các hành động không trung thực, nhằm mục đích lợi dụng các quy định của hợp đồng bảo hiểm để nhận tiền bồi thường hoặc quyền lợi bảo hiểm một cách trái phép.
Hành vi này không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp bảo hiểm mà còn ảnh hưởng đến những người tham gia bảo hiểm chân chính khác.
Trục lợi bảo hiểm có những hình thức nào?
Hợp lý hóa ngày và hiệu lực bảo hiểm:
Đây là một trong những hành vi trục lợi bảo hiểm phổ biến và khó phát hiện. Người tham gia bảo hiểm sẽ thường thay đổi ngày và hiệu lực bảo hiểm một cách hợp lý để chiếm lợi ích từ doanh nghiệp bảo hiểm. Ví dụ như khi có tai nạn xảy ra, họ sẽ đăng ký bảo hiểm sau khi đã xảy ra sự kiện và yêu cầu các khoản bồi thường lớn hơn so với những gì họ đã đóng.
Thay đổi tình tiết vụ tai nạn:
Hình thức này cũng tương tự hợp lý hóa ngày và hiệu lực bảo hiểm. Tuy nhiên, ở đây người tham gia bảo hiểm sẽ thay đổi thông tin về tình tiết vụ tai nạn để nhận được khoản bồi thường lớn hơn. Ví dụ, họ có thể tuyên bố chiếc xe của mình bị hư hỏng nặng khi thực tế chỉ là hư hỏng nhẹ hoặc không có sự cố gì xảy ra.
Tạo hiện trường giả:
Hình thức này rất phổ biến trong bảo hiểm ô tô. Người tham gia bảo hiểm sẽ tạo ra một hiện trường tai nạn giả và yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm chi trả cho những thiệt hại không có thật. Họ có thể làm như vậy bằng cách đâm xe vào nhau hoặc làm hư hỏng xe một cách cố ý.
Khai tăng số tiền tổn thất:
Khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, người tham gia cần khai báo số tiền tổn thất mà họ muốn được bồi thường khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, có những trường hợp người tham gia sẽ khai báo số tiền cao hơn so với thực tế để nhận được khoản bồi thường lớn hơn. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến tính minh bạch và chất lượng của ngành bảo hiểm.
Lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần:
Đây là hình thức trục lợi bảo hiểm phổ biến trong các vụ tai nạn giao thông. Người tham gia bảo hiểm sẽ lập nhiều hồ sơ khiếu nại với những nội dung giống nhau để được chi trả nhiều lần từ doanh nghiệp bảo hiểm.
Khai báo rủi ro không trung thực:
Khi đăng ký bảo hiểm, người tham gia cần khai báo rủi ro một cách trung thực và chính xác. Tuy nhiên, có những trường hợp họ sẽ thiếu trung thực để tạo thuận lợi cho việc chiếm đoạt tiền bảo hiểm sau này.
Khai giảm tuổi trong bảo hiểm nhân thọ:
Trong bảo hiểm nhân thọ, tuổi của người tham gia sẽ ảnh hưởng đến mức đóng phí và khoản bồi thường. Có những người sẽ khai báo tuổi cao hơn thực tế để đóng phí thấp hơn và nhận được khoản bồi thường nhiều hơn khi có sự cố xảy ra.
Cố ý gây tai nạn:
Một số trường hợp, người tham gia bảo hiểm sẽ cố tình gây ra tai nạn để được doanh nghiệp bảo hiểm chi trả cho những thiệt hại không có thật. Hành vi này không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng cho chính bản thân mà còn ảnh hưởng đến tính bảo đảm của các người tham gia bảo hiểm khác.
Gian lận đối với người thứ ba:
Hình thức này liên quan đến việc người tham gia bảo hiểm làm giả các hồ sơ, giấy tờ để lừa đảo doanh nghiệp bảo hiểm và chiếm đoạt tiền từ họ.
Nguyên nhân của trục lợi bảo hiểm là gì?
Sự yếu kém trong nhận thức pháp luật của một số người dân cũng là một nguyên nhân chính gây ra trục lợi bảo hiểm. Họ có thể không hiểu rõ về các quy định, chính sách của bảo hiểm và bị lừa dối bởi những lời quảng cáo hoặc thông tin sai lệch. Bên cạnh đó, còn có sự thông đồng giữa người tham gia bảo hiểm với các bên liên quan, nhằm mục đích chiếm đoạt tiền từ doanh nghiệp bảo hiểm. Việc này đã gây ảnh hưởng rất lớn đến tính minh bạch và uy tín của ngành bảo hiểm, đồng thời làm mất lòng tin của người dân với dịch vụ này.
Lỗi của nhân viên bảo hiểm cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến trục lợi bảo hiểm. Các nhân viên thiếu trách nhiệm, không tuân thủ chính sách và quy định, hoặc thậm chí là có ý định gian lận sẽ tạo điều kiện cho hành vi trục lợi bảo hiểm xảy ra. Điều này cũng đòi hỏi các doanh nghiệp cần chú ý đến công tác tuyển dụng và đào tạo nhân viên để đảm bảo tính minh bạch và chất lượng trong hoạt động kinh doanh.
Trục lợi bảo hiểm gây nên những hậu quả gì?
Hậu quả của trục lợi bảo hiểm là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng không chỉ đến tính minh bạch và uy tín của ngành bảo hiểm mà còn gây tổn thương đến tính mạng và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Giảm lợi nhuận, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm:
Hành vi trục lợi bảo hiểm làm giảm hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm, đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ. Khi phải chi trả cho những khoản bồi thường không có thật, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh.
Tác động xấu đến uy tín của doanh nghiệp
Với việc trục lợi bảo hiểm, uy tín của doanh nghiệp sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. Người dân và cộng đồng xã hội sẽ mất lòng tin vào các sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp bảo hiểm, từ đó ảnh hưởng đến việc thu hút khách hàng mới và duy trì khách hàng cũ.
Tăng chi phí bảo hiểm cho người tham gia
Hậu quả của trục lợi bảo hiểm cũng làm tăng chi phí bảo hiểm cho người tham gia. Khi doanh nghiệp phải đối mặt với những khoản chi không đáng có do hành vi trục lợi, họ sẽ phải điều chỉnh mức phí đóng để bù đắp, từ đó tạo ra áp lực tài chính cho người tham gia bảo hiểm.
Mất lòng tin của khách hàng
Việc trục lợi bảo hiểm gây ra sự mất lòng tin của khách hàng đối với ngành bảo hiểm nói chung. Khách hàng sẽ cảm thấy lo ngại và không tin tưởng vào khả năng bảo vệ của sản phẩm bảo hiểm, từ đó dẫn đến việc họ không muốn mua bảo hiểm hoặc chuyển sang các công ty bảo hiểm khác.
Ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành bảo hiểm
Nếu tình trạng trục lợi bảo hiểm diễn ra phổ biến và không được kiểm soát kịp thời, nó sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành bảo hiểm. Doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư, phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường nếu không thể đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động kinh doanh.
Mất niềm tin của xã hội
Hậu quả lớn nhất của trục lợi bảo hiểm chính là mất niềm tin của xã hội vào hệ thống bảo hiểm. Khi người dân không còn tin tưởng vào khả năng bảo vệ và hỗ trợ của bảo hiểm, họ sẽ phải tự chịu rủi ro và thiệt hại khi xảy ra sự cố, từ đó ảnh hưởng đến an sinh xã hội và sự ổn định kinh tế của đất nước.